Plac Wałowy w Gdańsku przechodzi stopniową przemianę, która ma na celu przywrócenie temu miejscu historycznego charakteru i poprawę jego funkcjonalności dla mieszkańców. Kluczowym punktem najnowszego etapu prac jest odnowienie Małej Zbrojowni – charakterystycznego budynku z XVII wieku, który od wieków pełnił ważną rolę w miejskich fortyfikacjach. Akademia Sztuk Pięknych właśnie ogłosiła przetarg na prace konserwatorskie, których efektem ma być nie tylko poprawa stanu zabytku, ale i przywrócenie jego dawnej estetyki. To jednak nie koniec zmian: miasto zapowiada również rekonstrukcję dawnej fontanny w parku obok placu oraz uporządkowanie sąsiednich ulic, by cała przestrzeń zyskała spójny wygląd i stała się przyjaźniejsza dla pieszych.
Mała Zbrojownia – militarna przeszłość w sercu Gdańska
Wybudowana na początku lat 40. XVII wieku według projektu Jerzego Strakowskiego, Mała Zbrojownia stanowiła nieodłączny element miejskich umocnień. Zaprojektowana ściśle pod kątem funkcji militarnych, służyła do magazynowania ciężkich dział i innych elementów uzbrojenia, które miały uzupełniać zapasy przechowywane w Wielkiej Zbrojowni. Do dziś uwagę zwracają charakterystyczne elementy dekoracyjne z motywami wojennymi, a także barokowy herb Gdańska z datą 1645 roku, umieszczony na wschodniej ścianie budynku.
Wnętrza Małej Zbrojowni zostały zaprojektowane z myślą o przechowywaniu sprzętu wojskowego – obszerne pomieszczenia parteru z drewnianym stropem wspartym na solidnych słupach mieściły działa i kule armatnie, natomiast na wyższych kondygnacjach lokowano lżejsze uzbrojenie oraz dekoracje używane podczas wizyt królewskich. Budynek od początku cechował się prostą, surową estetyką, wynikającą z jego militarnego przeznaczenia.
Lata przekształceń i odbudowy: od fortecy po sztukę
Wraz z upływem lat Mała Zbrojownia przechodziła liczne zmiany. W XIX wieku podjęto prace modernizacyjne – powiększano bramy, zaanektowano część przestrzeni na cele mieszkalne oraz uruchomiono laboratorium forteczne. Dramatyczny zwrot nastąpił wraz z końcem II wojny światowej: w 1945 roku budynek został poważnie uszkodzony, tracąc dach i szczyty. Ostały się jedynie mury i fragmenty dawnych zdobień kamieniarskich.
Dopiero w połowie lat 50. XX wieku przystąpiono do szeroko zakrojonej odbudowy, która pozwoliła odtworzyć historyczny wygląd wschodniej elewacji oraz przywrócić zniszczone szczyty – choć bez pierwotnych detali. Wprowadzono nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne, takie jak żelbetowe stropy i dachy. W kolejnych dekadach Mała Zbrojownia zmieniała funkcje: najpierw pełniła rolę garażu dla miejskiej komunikacji, a od 1993 roku jest siedzibą Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych.
Nowy rozdział dla placu Wałowego i jego zabytków
Obecna renowacja Małej Zbrojowni ma kluczowe znaczenie nie tylko dla samego zabytku, ale również dla całego otoczenia placu Wałowego. Prace konserwatorskie mają na celu odświeżenie ceglanej elewacji i zabezpieczenie historycznych detali, aby ten charakterystyczny gmach mógł służyć kolejnym pokoleniom. Równolegle trwają przygotowania do odtworzenia historycznej fontanny, której obecność w parku przy placu Wałowym przed wojną podkreślała reprezentacyjny charakter tego miejsca. Przewidziano także uporządkowanie sąsiadujących ulic – działania te mają poprawić estetykę i funkcjonalność przestrzeni publicznej, z której na co dzień korzystają mieszkańcy i turyści.
Nowe życie historycznego centrum Gdańska – co czeka mieszkańców?
Kompleksowa modernizacja placu Wałowego i Małej Zbrojowni to inwestycja, która przynosi wymierne korzyści zarówno miłośnikom historii, jak i społeczności lokalnej. Odrestaurowanie zabytkowego budynku wzmocni tożsamość tej części miasta, a odnowiona przestrzeń publiczna ma szansę stać się miejscem spotkań i aktywnego wypoczynku. Równoczesna rewitalizacja parku oraz lepsze zagospodarowanie ulic zwiększą atrakcyjność tej okolicy dla rodzin z dziećmi, spacerowiczów oraz rowerzystów.
Podsumowując, prace prowadzone na placu Wałowym to ważny krok w przywracaniu Gdańskowi jego historycznego blasku i dostosowywaniu miejskiej przestrzeni do potrzeb współczesnych użytkowników. Działania te stanowią przykład, jak z szacunkiem dla przeszłości można tworzyć estetyczne, wygodne i otwarte miejsca, które będą służyć mieszkańcom przez kolejne lata.