Politechnika Gdańska jest miejscem powstawania projektu na skalę globalną. Zespół naukowców od ponad roku pracuje nad wyjątkowym samolotem zwanych ekranoplanem. Unikalność tego przedsięwzięcia polega na tym, że tworzony jest pierwszy na świecie model tego typu, który nie będzie wymagał załogi. Ekranoplan, który korzysta z efektu przypowierzchniowego, czyli leci blisko linii wodnej, ma być gotowy do testów prototypowych w 2026 roku.
W projekcie udział biorą trzy instytucje: lider – Politechnika Gdańska oraz Wojskowa Akademia Techniczna i Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych. Wszystko to dzieje się na mocy umowy podpisanej w lutym 2023 r. Finansowanie projektu, którego wartość wynosi ponad 10 mln zł, pochodzi z konkursu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Okrętownictwa PG, kilkunastoosobowy zespół zajmuje się realizacją tegorocznej innowacji. Zarządzanie projektem spoczywa na dr hab. inż. Mirosławie Gerigku, prof. PG, a koordynację pracy pomiędzy trzema instytucjami zapewnia dr inż. Marek Chodnicki z Zakładu Mechaniki Stosowanej i Biomechaniki tej uczelni.
Jak wyjaśnia dr hab. inż. Mirosław Gerigk, cel projektu koncentruje się na opracowaniu prototypu ekranoplanu. W historii technologicznej pierwsze realne projekty tego typu pojawiły się po II wojnie światowej, głównie w ZSRR. Również inne kraje, takie jak Holandia czy Niemcy, prowadziły badania nad ekranoplanami. W sierpniu 2021 r. informacje o pracach nad podobnymi jednostkami dla US Navy podała Pentagonowa agencja Darpa. Jednak wszystkie dotychczasowe jednostki wymagały pilota – co rozróżnia tworzony na PG ekranoplan.
Ekranoplan to unikalny pojazd łączący cechy samolotu i statku wodnego, lecący nisko nad powierzchnią wody dzięki efektowi przypowierzchniowemu. To zjawisko polega na tym, że skrzydła pojazdu lecącego blisko ziemi lub wody generują większą siłę nośną niż podczas lotu na większej wysokości. Jak tłumaczy profesor Politechniki Gdańskiej, takie działanie jest naturalne dla niektórych gatunków ptaków, które poruszają się tuż nad powierzchnią wody nie machając skrzydłami.
Ekranoplan stworzony przez PG ma służyć celom wojskowym i będzie wykorzystywany głównie przez oddziały specjalne. Parametry ekranoplanu są jeszcze tajemnicą, ale wiadomo, że jednostka może mieć wymienne pędniki, umożliwiające szybki lub wolniejszy lot. Zakładana odległość, którą pokona ekranoplan to kilkadziesiąt kilometrów, maksymalnie do 100. Napęd turbośmigłowy pozwoli mu unosić się nad wodą na wysokości kilku metrów przy wadze do 400 kg. Jego prędkość może osiągnąć nawet 90 km/h.